1. Soạn bài Thạch Sanh kết nối tri thức| SGK Ngữ Văn lớp 6 kết nối tri thức: Phần trước khi đọc
Câu 1 trang 26 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Trong thế giới tưởng tượng, những con vật kì ảo thường được hình dung là có nhiều đặc điểm kỳ lạ, biết nói tiếng người, có nhiều phép thần thông, biến hóa, có thể hại người hoặc giúp ích cho người. Việc sáng tạo ra những con vật kì ảo thường đem lại sự hấp dẫn, thú vị cho câu chuyện. Hãy tưởng tượng vẽ và giới thiệu về con vật đó.
Câu trả lời chi tiết:
Các bạn học sinh có thể lựa chọn bất kì con vật nào quen thuộc ở trong cuộc sống để tưởng tượng, sau đó vẽ và giới thiệu. Chú ý đến lựa chọn các con vật có nhiều lợi ích trong cuộc sống để làm con vật có phép thần thông biết giúp ích cho người, và chọn con vật có hại để làm con vật có phép thần thông phá hoại, gây hại cho con người.
Gợi ý một số con vật có thể tưởng tượng:
- Động vật có ích: trâu, chó, mèo, chim sâu...
- Động vật có hại: rắn, sâu bọ...
Ví dụ:
- Trâu bay: Trâu bay là con vật có khả năng vừa cày ruộng, vác đồ, có thể bay và chở cả đồ đạc lẫn người ở trên lưng bay đi khắp mọi nơi để buôn bán, trao đổi hàng hóa.
- Cá chép thần thông: Cá chép có 12 phép thần thông biến hóa, có thể nói chuyện với con người, có thể biến hóa giúp con người có thêm được nhiều loại thức ăn, phục vụ cho cuộc sống. Có thể giúp cho con người làm được các công việc khi làm ở trên mặt nước.
Câu 2 trang 26 Ngữ văn 6 tập 2 Kết nối tri thức
Em cũng có thể làm tương tự với việc tưởng tượng ra các đồ vật kì ảo. Trình bày về đặc điểm và chức năng của đồ vật đó.
Câu trả lời chi tiết:
Gợi ý: Các bạn học sinh có thể lựa chọn các đồ vật gần gũi ở xung quanh mà mình thường hay sử dụng để vẽ như bút, thước, sách, tivi, tủ lạnh, điều hòa, xe máy…
Bút thiên tinh: Bút thiên tinh có hai con mắt giống như con người, có khả năng đọc được suy nghĩ của con người. Từ đó, bút có thể giúp cho con người điều khiển được thành chữ đẹp, giải quyết được những bài tập, công việc nếu quá khó không thể thực hiện được. Bút sẽ không hoạt động nếu như người dùng chỉ lợi dụng vì mục đích lười, không muốn học, làm việc chỉ muốn ăn sẵn.
>> Xem thêm: Soạn văn 6 kết nối tri thức
2. Soạn bài Thạch Sanh kết nối tri thức| SGK Ngữ Văn lớp 6 kết nối tri thức: Phần đọc văn bản
2.1 Chú ý thời gian, không gian bắt đầu câu chuyện.
Câu trả lời chi tiết:
- Thời gian bắt đầu câu chuyện: ngày xưa - cách đây một khoảng thời gian rất lâu và không thể xác định được một mốc thời gian cụ thể nào diễn ra.
- Không gian diễn ra khi bắt đầu câu chuyện: ở trong một túp lều cũ dựng ở ngay dưới gốc đa.
2.2 Điều gì sẽ xảy ra tiếp sau đó?
Câu trả lời chi tiết:
Dự đoán cuộc sống của Thạch Sanh sau khi dọn về sống chung với mẹ con Lý Thông, cuộc đời của Thạch Sanh sẽ gặp rất nhiều những khó khăn, trắc trở.
2.3 Chú ý hành động của Thạch Sanh và Lý Thông sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa.
Câu trả lời chi tiết:
Sau khi Thạch Sanh bị Lý Thông lừa, Thạch Sanh không hề có một chút nghi ngờ, ngay lập tức tin lời Lý Thông. Chàng đã vội vã từ biệt mẹ con Lý Thông, và sau đó lặng lẽ quay về túp lều cũ ở dưới gốc đa, tiếp tục một cuộc sống giản dị như cũ bằng việc kiếm củi để nuôi thân.
Trái ngược với sự lương thiện của Thạch Sanh, Lý Thông lại bộc lộ rõ bản chất mưu mô, gian xảo của mình. Hắn hí hửng mang đầu của yêu quái vào kinh thành, không chút xấu hổ hay áy náy, mong được lĩnh thưởng từ nhà vua.
⇒ Hai hành động này đã phản ánh rõ nhưng sự đối lập về tính cách và phẩm chất giữa hai con người: một bên là sự chân thật, hiền lành, còn bên kia là sự toan tính, lợi dụng. Đây chính là điểm khởi đầu cho sự khác biệt trong số phận của họ.
2.4 Thế giới do vua Thủy Tề cai trị có những đặc điểm gì?
Câu trả lời chi tiết:
Thế giới dưới nước do vua Thủy Tề cai trị là một không gian kỳ diệu, độc đáo, đầy màu sắc. Nơi đây có quân lính và thần dân là các loài sinh vật dưới nước như cua, cá, tôm, tất cả đều có khả năng hành động và nói chuyện giống như con người. Cuộc sống ở đây không kém phần sinh động, với bàn ghế, nhà cửa được làm từ các loại san hô rực rỡ, toát lên vẻ đẹp tự nhiên kỳ diệu của đại dương. Đèn sáng lung linh, chiếu rọi mọi ngóc ngách, được tạo nên từ những viên trân châu quý giá. Thế giới ấy không chỉ mang vẻ đẹp thần tiên mà còn là nơi thể hiện sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên, một không gian sống động, huyền ảo, nơi mà mọi vật đều trở nên sống động, và vô cùng gần gũi.
2.5 Cảnh mấy vạn tướng sĩ các nước chư hầu ngồi ăn cơm quanh chiếc niêu bé xíu.
Câu trả lời chi tiết:
Hình ảnh đó thật sự rất ngộ nghĩnh và thú vị. Trước mắt là cảnh hàng vạn chàng trai to lớn, khỏe mạnh đang ngồi quây quần xung quanh một chiếc niêu cơm nhỏ bé, tưởng chừng không đủ để chia cho ai. Ban đầu, ánh mắt của họ đầy vẻ xem thường, tỏ ra không tin rằng một chiếc niêu cơm bé xíu như thế lại có thể làm được điều kỳ diệu. Tuy nhiên, khi từng người lần lượt lấy cơm, chiếc niêu nhỏ ấy dường như không bao giờ cạn, khiến mọi người từ ngạc nhiên đến sửng sốt. Sự ngạc nhiên ấy dần biến thành một nỗi thán phục trước sự kỳ diệu không thể lý giải của chiếc niêu. Hình ảnh ấy không chỉ mang tính chất hài hước mà còn ẩn chứa một thông điệp sâu sắc về sự phi thường có thể nằm ở trong những thứ trông có thể nhỏ bé.
3. Soạn bài Thạch Sanh kết nối tri thức| SGK Ngữ Văn lớp 6 kết nối tri thức: Phần sau khi đọc
3.1 Câu 1 trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Em có thích truyện Thạch Sanh không? Vì sao?
Câu trả lời chi tiết:
Em rất thích truyện Thạch Sanh và đây là lý do em thích truyện:
- Nội dung hấp dẫn và ly kỳ: Truyện Thạch Sanh có những yếu tố phiêu lưu, thần thoại rất cuốn hút, từ cuộc chiến với Chằn Tinh, đại bàng khổng lồ, đến chuyến đi vào thế giới vua Thủy Tề. Những chi tiết này làm mình cảm thấy như đang theo dõi một bộ phim kỳ ảo, đầy bất ngờ và thú vị.
- Nhân vật Thạch Sanh truyền cảm hứng: Thạch Sanh là hình mẫu anh hùng mà mình ngưỡng mộ. Chàng không chỉ mạnh mẽ, dũng cảm mà còn rất nhân hậu, vị tha. Dù bị Lý Thông lừa gạt, chàng vẫn không trả thù mà để mọi chuyện được giải quyết theo lẽ công bằng.
- Giá trị nhân văn sâu sắc: Truyện dạy rằng lòng nhân ái, sự trung thực và đức hy sinh sẽ chiến thắng mọi khó khăn. Những người làm điều xấu, như mẹ con Lý Thông, cuối cùng phải trả giá, trong khi người tốt như Thạch Sanh được hưởng hạnh phúc. Điều này giúp mình tin vào quy luật nhân quả trong cuộc sống.
- Yếu tố kỳ diệu và sáng tạo: Những chi tiết như niêu cơm thần kỳ hay cây đàn thần mang lại một vẻ đẹp cổ tích, kích thích trí tưởng tượng. Mình cảm thấy thế giới trong Thạch Sanh vừa quen thuộc (với làng quê, thiên nhiên) lại vừa đầy phép màu, rất cuốn hút.
- Tinh thần hòa bình và hòa giải: Thay vì dùng sức mạnh để báo thù hay trả đũa, Thạch Sanh chọn cách dùng chiếc niêu cơm thần để hóa giải mâu thuẫn, mang lại hòa bình. Đây là thông điệp rất ý nghĩa, đặc biệt trong bối cảnh hiện đại.
⇒ Truyện Thạch Sanh không chỉ là một câu chuyện giải trí mà còn là bài học về đạo đức, nhân cách và niềm tin vào kết quả tốt đẹp.
Khóa học DUO dành riêng cho các em bậc THCS từ nhà trường VUIHOC, các em sẽ được học cùng các thầy cô TOP trường điểm quốc gia với kinh nghiệm giảng dạy phong phú. Đăng ký học thử để được trải nghiệm buổi học trực tuyến hoàn toàn miễn phí nhé!
3.2 Câu 2 trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Gia cảnh của Thạch Sanh có gì đặc biệt?
Câu trả lời chi tiết:
Gia cảnh của Thạch Sanh có thể nói là đặc biệt và đáng thương. Từ khi còn nhỏ, chàng đã sớm mồ côi cả cha lẫn mẹ, phải sống cô độc ở trong một túp lều nhỏ bé, tạm bợ được dựng lên dưới gốc đa già cỗi. Cuộc sống của chàng vô cùng đơn giản, nghèo khó, cả gia tài của chàng chỉ có duy nhất một lưỡi búa cũ kỹ làm công cụ lao động. Mỗi ngày, Thạch Sanh cần mẫn lên rừng đốn củi, lấy đó làm nguồn thu nhập chính để nuôi sống bản thân. Dù hoàn cảnh sống của chàng vô cùng khắc nghiệt, chàng vẫn sống hiền lành, lương thiện, không oán than hay nản lòng trước số phận. Chính sự giản dị và ý chí kiên cường ấy đã làm nổi bật phẩm chất đáng quý của Thạch Sanh, tạo nên hình ảnh một con người tuy nghèo khó nhưng giàu lòng nhân hậu và nghị lực.
3.3 Câu 3 trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Truyện Thạch Sanh có những con vật kì ảo nào? Chúng có đặc điểm gì khác thường?
Câu trả lời chi tiết:
Trong truyện Thạch Sanh, các con vật kỳ ảo xuất hiện ở trong truyện không chỉ góp phần làm tăng thêm tính hấp dẫn của câu chuyện mà còn đóng một vai trò đặc biệt quan trọng trong việc thử thách và giúp đỡ làm nổi bật lên hình ảnh và phẩm chất của nhân vật chính. Dưới đây là các con vật kỳ ảo xuất hiện ở trong truyện cùng những đặc điểm khác thường của chúng:
a) Chằn Tinh:
- Đặc điểm kỳ ảo của con vật Chằn Tinh:
+ Chằn Tinh là một con yêu quái hung dữ, mình người đầu thú hoặc mang hình dạng vô cùng quái dị (qua lời kể của dân gian thường hay miêu tả).
+ Chằn tinh là một con vật có sức mạnh phi thường, gây cho người làng ở xung quanh khu vực miếu thờ những nỗi sợ kinh hoàng, khiến ai ai cũng phải e dè.
+ Chằn Tinh sở hữu nhiều phép thuật lạ và thường ăn thịt người.
- Vai trò của sự xuất hiện con vật Chằn Tinh:
+ Đây chính là thử thách khó khăn đầu tiên mà Thạch Sanh phải vượt qua. Cuộc chiến với Chằn Tinh nhằm giúp cho Thạch Sanh thể hiện lòng dũng cảm, sức mạnh và sự mưu trí của chàng.
+ Khi bị Thạch Sanh tiêu diệt, bộ da của Chằn Tinh trở thành bằng chứng để Lý Thông nhận công trạng về mình.
b) Đại bàng khổng lồ:
- Đặc điểm kỳ ảo của con đại bàng khổng lồ:
+ Đây là một con chim đại bàng khổng lồ, có sức mạnh ghê gớm, móng vuốt sắc nhọn và có khả năng bắt người nhanh như chớp.
+ Nó sống ở trong hang sâu trên núi cao, nơi không có bất kỳ ai dám xâm phạm.
- Những đặc điểm khác thường của Đại bàng khổng lồ:
+ Đại bàng bắt cóc công chúa và giam giữ nàng ở trong hang, khiến cả triều đình phải hoang mang, khiếp sợ.
+ Khi Thạch Sanh giao chiến, nó dùng đôi cánh quạt ra một nguồn gió mạnh và vuốt sắc để chống lại, nhưng cuối cùng cũng bị chàng tiêu diệt.
- Vai trò của sự xuất hiện Đại bàng khổng lồ:
+ Là thử thách lớn thứ hai mà Thạch Sanh phải trải qua, thể hiện sự mưu trí và lòng quyết tâm của Thạch Sanh.
+ Hang ổ của đại bàng cũng là nơi chàng phát hiện nhiều báu vật và cứu được công chúa, mở ra một bước ngoặt lớn trong cuộc đời.
3.4 Câu 4 trang 30 SGK Ngữ văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang của đại bàng và đưa trở lại cung, công chúa đã bị câm. Theo em, điều gì sẽ xảy ra nếu công chúa không bị như vậy?
Câu trả lời chi tiết:
Nếu công chúa không bị câm sau khi được Lý Thông kéo lên từ hang đại bàng và trở về cung, có thể diễn biến của câu chuyện Thạch Sanh sẽ thay đổi dẫn đến một cái kết khác. Dưới đây là một số khả năng có thể xảy ra:
- Sự thật về Thạch Sanh sẽ sớm được phơi bày:
+ Công chúa, không bị câm, sẽ kể lại toàn bộ sự việc đã xảy ra ở trong hang đại bàng, từ việc Thạch Sanh dũng cảm chiến đấu với đại bàng, cứu nàng, cho đến âm mưu lừa gạt của mẹ con Lý Thông.
+ Khi đó, vua cha sẽ biết được sự thật và khen thưởng Thạch Sanh ngay lập tức, đồng thời sẽ trừng phạt mẹ con Lý Thông. Điều này sẽ giúp Thạch Sanh sớm được đền đáp xứng đáng.
- Mẹ con Lý Thông sẽ không còn cơ hội lợi dụng:
+ Lý Thông sẽ không thể giả vờ nhận công lao và lừa vua gả công chúa cho mình.
+ Âm mưu của mẹ con hắn sẽ bị bại lộ ngay từ đầu, tránh được những rắc rối và hiểu lầm sau này.
- Câu chuyện mất đi một phần gây cao trào:
+ Việc công chúa bị câm là một chi tiết đẩy cao mâu thuẫn, khiến Thạch Sanh gặp nhiều khó khăn hơn trong hành trình của mình. Nhờ tiếng đàn thần, sự thật mới được hé lộ, góp phần làm tăng tính ly kỳ và kịch tính.
+ Nếu công chúa không bị câm, câu chuyện có thể trở nên đơn giản và bớt tính hấp dẫn hơn, vì không có cơ hội để các yếu tố như cây đàn thần hay chiếc niêu cơm thần xuất hiện trong cao trào giải quyết.
- Thạch Sanh vẫn là một biểu tượng của lòng nhân hậu: Dù sự việc diễn ra theo hướng nào, bản chất tốt đẹp và lòng dũng cảm của Thạch Sanh vẫn là điểm trung tâm của câu chuyện. Nếu công chúa không bị câm, Thạch Sanh có thể được công nhận sớm hơn, nhưng giá trị về nhân cách và đạo đức của chàng vẫn không thay đổi.
Nếu công chúa không bị câm, câu chuyện sẽ diễn ra nhanh hơn, ổn định sẽ được giải quyết sớm và Thạch Sanh không phải chịu thiệt hại lâu dài. Tuy nhiên, điều này cũng làm mất đi cơ hội để động lực thúc đẩy sự công bằng của trời đất và sức mạnh của lòng nhân hậu thông qua các chi tiết ảo như tiếng đàn thần thánh và màu sắc được phép.
3.5 Câu 5 trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Truyện Thạch Sanh có nhiều đồ vật kì ảo. Hãy liệt kê các đồ vật đó và nêu đặc điểm, tác dụng của chúng.
Câu trả lời chi tiết:
Trong Thạch Sanh, các đồ vật kỳ ảo đóng vai trò quan trọng, không chỉ làm tăng tính hấp dẫn mà còn giúp cho thúc đẩy câu chuyện lên cao trào, đồng thời truyền tải những thông điệp nhân văn vô cùng sâu sắc. Dưới đây là các đồ vật kỳ ảo cùng đặc điểm và tác dụng với sự xuất hiện của chúng:
a) Cây đàn thần:
- Đặc điểm:
+ Là cây đàn được vua Thủy Tề trao cho Thạch Sanh sau khi chàng giúp vua dưới thủy cung.
+ Khi đàn lên, âm thanh của nó vang vọng, làm lay động lòng người và có khả năng nói lên sự thật.
- Tác dụng:
+ Cây đàn thần giúp Thạch Sanh minh oan khi bị vu oan và công chúa không thể nói ra sự thật do bị câm.
+ Đồng thời, tiếng đàn còn cảm hóa các nước chư hầu, khiến họ nhận ra sự vô nghĩa của chiến tranh và hòa giải với Thạch Sanh.
b) Niêu cơm thần:
- Đặc điểm:
+ Là chiếc niêu cơm nhỏ bé, tưởng chừng không đủ cho một người ăn no, nhưng lại có khả năng tự sinh ra cơm không bao giờ cạn.
+ Niêu cơm này không chỉ thần kỳ mà còn tượng trưng cho sự no đủ, lòng nhân ái và khoan dung.
- Tác dụng:
+ Thạch Sanh dùng sai người dọn ra bữa cơm để thiết đãi những kẻ đã thua trận. Sau đó, quân sĩ mười tám nước ăn mãi không hết, nên đã cúi đầu xin rút về nước.
+ Nó là biểu tượng của lòng nhân hậu và sự rộng lượng, thay vì dùng bạo lực để đáp trả.
3.6 Câu 6 trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Trong truyện, hai nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông luôn đối lập nhau về hành động. Lập bảng so sánh để thấy rõ sự đối lập đó. Qua đó, em có nhận xét gì về đặc điểm của hai nhân vật này?
Câu trả lời chi tiết:
Bảng dưới đây để so sánh 2 nhân vật Thạch Sanh và Lý Thông:
Tiêu chí Thạch Sanh Lý Thông Xuất thân Nghèo khó, mồ côi, sống đơn độc dưới gốc đa. Là người giàu có hơn, sống trong làng. Phẩm chất Hiền lành, thật thà, chất phác, nhân hậu. Gian xảo, tham lam, ích kỷ, luôn nghĩ đến lợi ích bản thân. Hành động khi gặp nguy hiểm Dũng cảm, sẵn sàng đối mặt với thử thách (chém Chằn Tinh, cứu công chúa). Tránh nguy hiểm, lợi dụng người khác để đạt mục đích. Cách đối xử với người khác Vị tha, không trả thù mẹ con Lý Thông khi biết mình bị lừa. Lừa gạt Thạch Sanh, lợi dụng chàng để nhận công lao. Thái độ trước thành công Khiêm tốn, không khoe khoang công trạng. Tự nhận công lao của Thạch Sanh và cố gắng che giấu sự thật. Kết cục Được hưởng một cuộc sống hạnh phúc, trở thành chồng của công chúa, sống hòa thuận với mọi người. Bị trừng phạt, mẹ con Lý Thông bị sét đánh chết.
3.7 Câu 7 trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Kết thúc truyện, Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi. Qua cách kết thúc này, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?
Câu trả lời chi tiết:
Kết thúc truyện Thạch Sanh với việc Thạch Sanh được nhà vua gả công chúa và nhường ngôi mang nhiều ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tư tưởng và giá trị nhân văn của tác giả dân gian. Dưới đây là những điều tác giả dân gian muốn gửi gắm qua cách kết thúc này:
- Khẳng định luật nhân quả: "Ở hiền gặp lành"
+ Thạch Sanh là một người có phẩm chất tốt đẹp: thật thà, dũng cảm, nhân hậu và luôn giúp đỡ mọi người. Kết thúc có hậu thể hiện triết lý dân gian: những người sống lương thiện, làm việc nghĩa sẽ được đền đáp xứng đáng.
+ Đây cũng là lời khích lệ, giáo dục con người sống tốt, sống đúng đạo lý.
- Lên án cái ác và sự bất công:
+ Mẹ con Lý Thông, những kẻ mưu mô, gian trá và ích kỷ, cuối cùng bị sét đánh chết, nhấn mạnh quan niệm dân gian: cái ác sẽ không thể tồn tại lâu dài, kẻ làm điều xấu sẽ phải trả giá.
+ Qua đó, truyện gửi thông điệp mạnh mẽ về công lý và sự trừng phạt xứng đáng cho những kẻ sống trái đạo đức.
- Tôn vinh người anh hùng sống có lý tưởng:
+ Việc Thạch Sanh cưới công chúa và trở thành vua không chỉ là phần thưởng cho cá nhân mà còn thể hiện khát vọng của người dân về một người lãnh đạo tài giỏi, có phẩm chất đạo đức cao cả.
+ Hình tượng Thạch Sanh đại diện cho người anh hùng lý tưởng trong lòng dân gian: người bảo vệ công lý, chống lại cái ác, mang lại hạnh phúc và bình an cho mọi người.
- Niềm tin vào sự công bằng và năng lực siêu nhiên:
+ Kết thúc truyện được tác động bởi yếu tố kỳ diệu (như cây đàn thần, niêu cơm thần), cho thấy niềm tin của dân gian vào sức mạnh siêu nhiên, sự che chở của trời đất đối với người lương thiện.
+ Tác giả dân gian muốn khẳng định rằng, trong mọi hoàn cảnh, sự công bằng và chân lý cuối cùng sẽ chiến thắng.
- Thể hiện ước mơ và khát vọng tự do của nhân dân:
+ Thạch Sanh vốn xuất thân nghèo khổ, mồ côi, phải sống đơn độc nhưng đã vượt qua mọi thử thách để đạt được hạnh phúc viên mãn. Đây là ước mơ của người dân lao động về một cuộc sống tốt đẹp hơn, nơi những người nghèo khổ cũng có cơ hội đổi đời nhờ tài năng và đức độ.
+ Qua đó, câu chuyện truyền cảm hứng và hy vọng vào một xã hội công bằng, nơi giá trị con người được tôn vinh.
⇒ Kết luận: Cách kết thúc truyện Thạch Sanh không chỉ là một cái kết có hậu để làm hài lòng người nghe mà còn chứa đựng nhiều tầng ý nghĩa. Tác giả dân gian khéo léo gửi gắm triết lý nhân sinh, niềm tin vào công lý, đồng thời tôn vinh phẩm chất tốt đẹp của con người và truyền tải ước mơ về một cuộc sống hạnh phúc, công bằng cho mọi người.
3.8 Câu 8 trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Về kết cục của mẹ con Lý Thông, ở văn bản do Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân kể có chi tiết: “Mẹ con Lý Thông về quê đến nửa đường thì bị Thiên Lôi giáng sấm sét đánh chết, rồi bị hoá kiếp làm con bọ hung”. Bản của Anh Động (và nhân dân một số vùng Nam Bộ) kể: “Lý Thông được tha nhưng y về dọc đường mưa to, sấm sét đánh tan thây ra từng mảnh, mỗi mảnh hoá thành một con ễnh ương. Cho nên bây giờ mỗi khi có mưa to sấm sét, ễnh ương sợ, kêu lên những tiếng man dã....”. Em có nhận xét gì về những cách kết thúc này?
Câu trả lời chi tiết:
Hai cách kể khác nhau về kết cục của mẹ con Lý Thông phản ánh những đặc điểm riêng biệt trong tư duy nghệ thuật và cách nhìn nhận về luật nhân quả của từng vùng miền. Dưới đây là những nhận xét cụ thể:
- Điểm chung giữa hai cách kết thúc:
+ Kẻ ác bị trừng phạt: Cả hai phiên bản đều khẳng định rằng mẹ con Lý Thông phải chịu hậu quả cho những hành động gian trá và ác độc của mình. Điều này nhấn mạnh triết lý dân gian: "Ác giả ác báo", cái ác sẽ không thể tồn tại lâu dài.
+ Sự trừng phạt mang tính biểu tượng: Lý Thông bị hóa kiếp thành những loài vật thấp kém như bọ hung hoặc ễnh ương, thể hiện sự hạ thấp phẩm giá, đồng thời là bài học răn đe với những kẻ sống bất lương.
+ Gắn liền với yếu tố thiên nhiên: Thiên Lôi, sấm sét - biểu tượng của sức mạnh siêu nhiên, đại diện cho công lý trời đất, chính là lực lượng thực thi sự trừng phạt.
+ Điểm khác biệt giữa hai cách kết thúc:
Phiên bản Huỳnh Lý - Nguyễn Xuân Lân Phiên bản Anh Động - Nam Bộ Mẹ con Lý Thông bị sét đánh chết và hóa kiếp làm con bọ hung. Lý Thông bị sét đánh tan xác, hóa thành những con ễnh ương. Bọ hung là loài vật sống ở nơi bẩn thỉu, chuyên lăn phân, tượng trưng cho sự ô uế, xấu xa. Ễnh ương là loài kêu man dã khi trời mưa, gợi cảm giác hoang dã và nhắc nhớ về tội ác Kết thúc mang tính biểu tượng mạnh, nhấn mạnh sự trừng phạt nghiêm khắc và dứt khoát. Kết thúc vừa mang tính trừng phạt, vừa lý giải hiện tượng tự nhiên (ễnh ương kêu khi trời mưa).
- Ý nghĩa của những cách kết thúc:
+ Về mặt đạo đức: Cả hai cách kết thúc đều gửi gắm bài học nhân quả: kẻ ác sẽ bị trừng trị thích đáng. Đây là thông điệp giáo dục, răn dạy con người phải sống lương thiện, tránh làm điều xấu.
+ Về tính nghệ thuật:
+ Phiên bản của Huỳnh Lý và Nguyễn Xuân Lân nhấn mạnh tính biểu tượng, khiến người đọc liên tưởng đến sự trừng phạt vĩnh viễn, đồng thời khắc họa hình ảnh của mẹ con Lý Thông như một bài học sâu sắc.
+ Phiên bản của Anh Động và Nam Bộ lại kết hợp cả yếu tố giải thích hiện tượng tự nhiên, thể hiện óc sáng tạo và trí tưởng tượng phong phú của dân gian.
- Về tính vùng miền: Sự khác biệt giữa các kết thúc phản ánh tư duy và lối kể chuyện của từng vùng. Người miền Bắc thường mang tính khái quát và nhấn mạnh giá trị đạo đức. Người miền Nam lại đưa yếu tố gần gũi với cuộc sống vào câu chuyện, chẳng hạn như hiện tượng ễnh ương kêu khi trời mưa.
⇒ Kết luận: Cả hai cách kết thúc đều phù hợp với mục đích giáo dục và nghệ thuật của truyện dân gian, nhưng mỗi cách lại có nét đặc sắc riêng. Một bên nghiêng về tính biểu tượng để răn dạy đạo đức, một bên thêm phần sống động khi lồng ghép hiện tượng tự nhiên. Điều này cho thấy sự đa dạng và sáng tạo trong cách lưu truyền truyện dân gian ở các vùng miền, làm phong phú thêm giá trị văn hóa của tác phẩm Thạch Sanh.
4. Viết kết nối với đọc trang 30 SGK Ngữ Văn lớp 6 tập 2 kết nối tri thức
Dũng sĩ là người có lòng dũng cảm, chiến đấu diệt trừ cái ác, bảo vệ cuộc sống của cộng đồng. Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) kể về một dũng sĩ mà em gặp ngoài đời hoặc biết qua sách báo, truyện kể.
Đoạn văn thực hành tham khảo:
Người dũng sĩ mà em biết qua tivi, báo đài chính là anh Nguyễn Ngọc Mạnh, làm nghề lái xe tải chở hàng. Anh đã dũng cảm cứu một bé gái 3 tuổi rơi từ tầng 12 của một chung cư. Hành động này khiến anh được gọi là “dũng sĩ” và “người hùng”. Tuy nhiên, anh khiêm tốn cho rằng mình chỉ là một người bình thường, làm công việc bình thường, không cần được tôn vinh đặc biệt. Chính hành động đầy ý nghĩa của anh đã chạm đến trái tim của nhiều người, lan tỏa niềm tin vào lòng tốt và tình người trong xã hội. Những nghĩa cử cao đẹp như thế không chỉ làm ấm lòng mọi người mà còn giúp chúng ta thêm tin yêu vào cuộc sống. Điều đó khẳng định rằng sự tử tế và tình yêu thương vẫn luôn hiện diện, tạo nên một xã hội nhân văn, đáng sống hơn.
Qua bài viết này, VUIHOC đã cung cấp cho các em chi tiết Soạn bài Thạch Sanh trong sách giáo khoa Ngữ văn Kết nối tri thức lớp 6 . Hi vọng rằng những gợi ý, hướng dẫn của bài soạn có thể giúp các em nắm được những ý chính của bài học cũng như trau dồi được thêm nội dung kiến thức. Để học nhiều hơn các kiến thức của những môn học khác thì các em hãy nhanh tay truy cập vào website vuihoc.vn hoặc đăng ký khóa học với các thầy cô giáo của VUIHOC ngay bây giờ nhé!
>> Mời bạn tham khảo thêm:
- Viết bài văn thuyết minh thuật lại một sự kiện
- Kể lại một truyền thuyết
- Củng cố, mở rộng trang 21
