Nguyên lý làm việc của động cơ xăng 2 kỳ, 4 kỳ

Động cơ xăng là một thành phần quan trọng của hầu hết các phương tiện giao thông hiện đại, không chỉ cung cấp sức mạnh vượt trội mà còn góp phần định hình ngành công nghiệp ô tô. Trong bài viết này, Xe nâng HC sẽ cùng bạn khám phá chi tiết về động cơ xăng, từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động đến những ưu nhược điểm và phân loại của nó nhé!

1. Động cơ xăng là gì?

Động cơ xăng là loại động cơ đốt trong của ô tô sử dụng nhiên liệu xăng, có khả năng chuyển hóa nhiệt năng từ xăng thành cơ năng, tạo ra mô men xoắn và làm xoay các bánh xe, giúp xe di chuyển.

>>>> XEM THÊM: Động cơ đốt trong là gì? Nguyên lý hoạt động và cách ứng dụng

2. Cấu tạo chi tiết của động cơ xăng

Để hiểu rõ về động cơ xăng, bạn cần quan tâm đến cấu tạo của nó. Động cơ xăng gồm 7 bộ phận chính: piston - xi lanh, trục khuỷu, trục cam, bugi, xupap, hệ thống nạp nhiên liệu và hệ thống làm mát. Cụ thể như sau:

• Piston - xi lanh: Piston chuyển đổi nhiệt năng từ nhiên liệu thành cơ năng và hoạt động trong xi lanh để hút, nén và xả hỗn hợp xăng-không khí.
• Trục khuỷu: Tiếp nhận lực từ piston và truyền cho bánh đà, đảm bảo động cơ hoạt động trơn tru.
• Xupap: Điều khiển van xả và hút, giúp nén và thải khí.
• Trục cam: Hoạt động cùng xupap để mở, đóng van xả khí.
• Bugi: Tạo tia lửa để đốt cháy hỗn hợp xăng-không khí.
• Hệ thống nạp nhiên liệu: Cung cấp hỗn hợp xăng-không khí vào xi lanh, có thể là chế hòa khí hoặc phun nhiên liệu.
• Hệ thống làm mát: Bao gồm két nước, bơm nước và ống dẫn, giúp duy trì nhiệt độ động cơ.

>>>> XEM THÊM: 9 cách nhận biết bình ắc quy hỏng bằng mắt | Cách khắc phục

3. So sánh Nguyên Lý Làm Việc Giữa Động Cơ Xăng 2 Kỳ và 4 Kỳ

Chu kỳ Hoạt động

• Động cơ 2 kỳ: Hoàn thành một chu kỳ công suất chỉ trong 2 hành trình của piston (một lên và một xuống). Quá trình nạp và xả diễn ra gần như đồng thời, khiến chu kỳ diễn ra nhanh hơn.
• Động cơ 4 kỳ: Hoàn thành một chu kỳ công suất trong 4 hành trình của piston (hai lên và hai xuống). Các giai đoạn nạp, nén, cháy, và xả diễn ra riêng biệt, đảm bảo sự tối ưu hóa trong từng giai đoạn.

Hiệu suất

• Động cơ 2 kỳ: Hiệu suất cao hơn ở cùng mức vòng quay so với động cơ 4 kỳ do chu kỳ công suất diễn ra nhiều hơn trong một khoảng thời gian nhất định. Tuy nhiên, chúng thường tiêu tốn nhiên liệu hơn và tạo ra nhiều khói thải hơn.
• Động cơ 4 kỳ: Mặc dù chu kỳ công suất ít hơn so với động cơ 2 kỳ, nhưng động cơ 4 kỳ thường tiết kiệm nhiên liệu hơn và tạo ra ít khói thải, nhờ vào quá trình đốt cháy và xả khí được kiểm soát tốt hơn.

Cấu tạo và Bảo trì

• Động cơ 2 kỳ: Cấu tạo đơn giản hơn với ít bộ phận chuyển động, dẫn đến chi phí sản xuất thấp hơn và bảo trì dễ dàng hơn. Tuy nhiên, các bộ phận nhanh mòn hơn do tốc độ hoạt động cao.
• Động cơ 4 kỳ: Cấu tạo phức tạp hơn với nhiều bộ phận như van nạp và van xả. Điều này đòi hỏi bảo trì định kỳ và chi phí sản xuất cao hơn, nhưng độ bền và độ tin cậy của động cơ cao hơn.

Ứng dụng

• Động cơ 2 kỳ: Thường được sử dụng trong các thiết bị cầm tay như máy cưa, máy cắt cỏ, và xe gắn máy nhỏ do tính linh hoạt và trọng lượng nhẹ.
• Động cơ 4 kỳ: Phổ biến trong ô tô, xe máy lớn, và các máy móc công nghiệp do khả năng tiết kiệm nhiên liệu và giảm thiểu khí thải.

Khí thải và Môi trường

• Động cơ 2 kỳ: Thường phát thải nhiều hơn do quá trình đốt cháy không hoàn toàn và dầu bôi trơn bị đốt cháy cùng với nhiên liệu.
• Động cơ 4 kỳ: Thân thiện với môi trường hơn nhờ quá trình đốt cháy hiệu quả và hệ thống kiểm soát khí thải tốt hơn.

>>>> XEM THÊM: Dầu bôi trơn là gì? Công dụng, thông số, phân loại

4 Phân loại động cơ xăng

Mặc dù hiện nay có nhiều loại động cơ xăng khác nhau, tuy nhiên tuỳ thuộc vào nhu cầu và mục đích sử dụng của bạn mà sẽ có từng động cơ xăng khác nhau phù hợp. Để phân loại động cơ xăng, ta cần dựa vào một số tiêu chí sau:

41 Dựa vào số xi lanh của động cơ

Trong phiên bản cổ điển, động cơ xăng có 4 xi lanh. Vậy sự khác biệt về số lượng xi lanh giữa phiên bản cổ điển và phiên bản hiện đại của động cơ xăng là gì? Hiện nay, động cơ xăng thường được trang bị nhiều xi lanh hơn, có thể là 6, 8 hoặc thậm chí 18 xi lanh. Điều này giúp tăng công suất động cơ một cách đáng kể, nhưng cũng dẫn đến mức tiêu thụ nhiên liệu cao hơn. Ngoài ra, một số thiết bị nhỏ có thể sử dụng động cơ xăng với 2 xi lanh.

4.2 Dựa vào kết cấu của khối xi lanh

Khối xi lanh của động cơ xăng có thể được sắp xếp theo kiểu thẳng hàng như ở các phiên bản truyền thống. Chúng thường được lắp đặt theo chiều thẳng đứng hoặc theo góc nghiêng đối xứng. Ngoài ra, cũng có các kiểu sắp xếp hình chữ V hoặc chữ W để tối ưu hóa không gian trong khoang động cơ, đặc biệt là đối với các động cơ lớn. Chẳng hạn, động cơ 8 xi lanh sắp xếp theo hình chữ V chỉ chiếm diện tích tương tự như động cơ 4 xi lanh.

4.3 Dựa vào loại hệ thống cung cấp nhiên liệu

Theo tiêu chí này, động cơ xăng được phân thành hai loại chính: động cơ sử dụng bộ chế hòa khí và động cơ sử dụng hệ thống phun nhiên liệu. Đối với động cơ sử dụng bộ chế hòa khí, xăng từ thùng chứa được bơm lên và chảy vào buồng phao. Trong kỳ nạp, piston di chuyển xuống, tạo ra chân không trong xi lanh, khiến không khí được hút qua bầu lọc khí và đi qua bộ chế hòa khí.

Tại đây, xăng từ buồng phao được hút lên và hòa trộn với không khí, tạo thành hỗn hợp khí-xăng ngay trên đường ống nạp trước khi đi vào xi lanh. Ngược lại, đối với động cơ sử dụng hệ thống phun nhiên liệu, xăng tại vòi phun hoặc kim phun luôn duy trì áp suất ổn định nhờ bơm xăng và bộ điều chỉnh áp suất.

Quá trình phun xăng được điều khiển bởi bộ điều khiển phun và đảm bảo tỷ lệ phù hợp với chế độ làm việc của động cơ. Trong kỳ nạp, không khí được hút vào xi lanh nhờ sự chênh lệch áp suất. Hệ thống phun nhiên liệu được chia thành hai loại: phun trực tiếp vào buồng cháy và phun xăng trên đường ống nạp.

4.4 Dựa vào loại chu kỳ động cơ

Dựa vào chu kỳ hoạt động, động cơ xăng có thể phân loại thành hai loại chính: động cơ hai thì và động cơ 4 thì.

• Dầu Diesel là gì? Tần tần tật thông tin về dầu Diesel
• Bugi là gì? Cấu tạo, phân loại, nguyên lý hoạt động

Như vậy, trong bài viết trên Xe nâng HC đã mang tới cho các bạn các thông tin chi tiết về động cơ xăng, từ cấu tạo, nguyên lý hoạt động, ưu nhược điểm và phân loại của chúng. Đừng quên tiếp tục đón đọc các bài viết khác của chúng tôi để không bỏ lỡ những kiến thức hữu ích khác nhé!