10+ Mẫu cổng tam quan đá bền đẹp, vững chãi theo thời gian

Cổng tam quan đá từ lâu đã được coi là một công trình quan trọng trong kiến trúc các đình đền chùa hay nhà thờ họ lớn. Vậy Cổng tam quan là gì? Bài viết sau sẽ chia sẻ và giải đáp cho câu hỏi trên.

Cổng tam quan đá là gì?

Trước khi hiểu cổng đá là gì, chúng ta cần xác định ý nghĩa của thuật ngữ tam quan. Ba quan bao gồm thế giới quan, nhân sinh quan và giá trị quan. Được nhiều người biết đến là cổng của ngôi đền, cổng tam quan đá được đặc trưng bởi ba lối vào.

Nói một cách đơn giản, cổng tam quan là một loại cổng lớn, có 3 lối đi lại để vào một nơi tâm linh nào đó, có thể dễ dàng bắt gặp ở các đình chùa, miếu mạo hay nhà thờ họ. Ba cổng được thiết kế theo kiến ​​trúc cổ, cổng trung tâm thường có kích thước lớn hơn hai cổng bên cạnh. Cổng có nhiều loại và hầu hết được làm bằng gỗ, gạch hoặc đá. Tam quan có mái che, hai bên đường khắc câu đối, phần chính điện thường khắc tên chùa hoặc cổng.

Lịch sử hình thành cổng tam quan đá

Theo những gì được ghi lại trong sử sách Hán Nôm và Đại Việt sử ký toàn thư thì cổng tam quan đã xuất hiện từ rất lâu, vào giai đoạn nhà Lý Trần, đây là thời điểm mà Phật giáo cực kỳ hưng thịnh tại nước ta. Trong tổng thể kiến trúc đền chùa thời Lý Trần thì cổng tam quan bằng đá chính là một yếu tố quan trọng và không thể thiếu.

Sở dĩ, tại thời đại của vua chúa ngày xưa, các công trình thường xây dựng cổng tam quan bởi quy định lối chính giữa là dành cho nhà vua, bên cửa tả dành cho quan văn, và bên cửa hữu dành cho quan võ.

Do đó, cổng làng hay các công trình đền, chùa, đình, miếu, lăng mộ đá đều xây dựng kiểu cổng tam quan đá để đón vua chúa về thăm. Vào những ngày thông thường, cửa chính thường được đóng chỉ mở hai cửa hai bên trừ các dịp lễ lớn hay để đón vua, chúa hoặc quan chức về thăm thì cửa chính mới mở.

Ý nghĩa của cổng tam quan đá

Cổng tam quan đá là một sản phẩm văn hóa Việt Nam độc đáo giàu ý nghĩa. Như đã nói ở trên, cổng tam quan là loại cổng được xây dựng theo lối kiến ​​trúc riêng: có mái cong, được chạm trổ công phu tỉ mỉ trong quá trình chế tác và đáp ứng được yêu cầu về tính thẩm mỹ. Cổng đá Tam Quan mang nhiều ý nghĩa, nhưng nổi bật là:

Biểu tượng cho văn hóa và lịch sử người Việt

Số 3 trong cổng tam quan đá được hình thành dựa trên truyền thuyết Tam tài của thời phong kiến. Theo đó, lối đi chính giữa sẽ là dành cho vua chúa, còn cổng bên tả dành cho quan văn, bên hữu dành cho quan võ. Bởi vậy, ta thường thấy mọi người đi lại bằng cổng của hai bên hông chứ không đi vào cổng giữa - lối đi của nhà vua.

Đây cũng là lý do mọi người thường xây dựng cổng tam quan tại các đình chùa, miếu tự. Cổng tam quan được dựng lên để các vua chúa tới sẽ có một cổng chính bề thế để đi qua. Tại cố đô Huế thì có sự phân chia giai cấp rõ ràng hơn nên các cổng tam quan đá nơi đây thường được làm thành “ngũ quan môn” (Ngọc Quan Môn Cố đô Huế). Cổng “ngũ quan môn” sẽ có 5 cửa, cửa lớn nhất ở giữa dành cho vua chúa, 2 cửa tiếp là cho quan lại và 2 cửa ngoài cùng dùng cho bình lính.

Ý nghĩa trong đời sống

Ngoài ý nghĩa văn hóa, lịch sử, cổng còn là tấm lòng của tổ tiên, con cháu với dòng tộc. Có rất nhiều gia đình đã lựa chọn và xây dựng những mẫu cổng Tam quan đẹp với mong muốn tưởng nhớ đến các bậc bề trên, tổ tiên và lưu giữ nét đẹp văn hóa xưa. Các hình tượng tâm linh, phong thủy được chạm khắc trên cổng Tam Môn với mong muốn tạo nên một không gian yên bình, tĩnh lặng.

Ý nghĩa tôn giáo đặc biệt

Theo Phật giáo, cổng tam quan mang ý nghĩa “ba cái nhìn” của Phật, gồm “hữu quan”, “không quan” và “trung quan”. Đây là cách cắt nghĩa được sử dụng phổ biến nhất của cổng tam quan đá. Trong đó, hữu quan nghĩa là sắc (giả), không quan là không (vô thường) và trung quan là sự trung dung của sắc và không. Tam quan thể hiện được cái sắc, cái không và trung dung của cả hai. Một ý nghĩa khác của cổng tam quan bằng đá còn là cửa của Tam Bảo (Phật - Pháp - Tăng).

Với Phật giáo Thiền tông, cổng tam quan đá còn là biểu trưng cho “tam giải thoát môn” gồm cửa “vô không”, “vô tác” và “ vô nguyện”. Sau khi bước qua cánh cửa này sẽ đến được với cõi Niết Bàn. Nhưng chỉ khi con người bỏ được oán hận, sự sân si, đau khổ thì mới có thể hiểu được ý nghĩa thực sự của 3 cửa nay. Vì vậy nên những ngôi chùa theo phái Thiền tông sẽ không xây cổng đá tam quan ở lối vào.

Các kiến trúc cổng tam quan đá phổ biến hiện nay

Về cơ bản, cổng tam quan đá chủ yếu có ba lối đi với lối đi ở cửa giữa lớn hơn hai cửa bên. Vách cổng có thể bằng gỗ hoặc xây tường gạch hay đá; phía trên lớp mái. Hai bên của lối đi thường được lắp câu đối còn trên cửa thì hay ghi tên cửa hoặc tên chùa. Các kiến trúc cổng tam quan phổ biến hiện nay là:

Cổng tam quan có gác

Nó được thiết kế nhỏ gọn trên một tầng. Nhiều nơi cổng được xây kiểu gác xép hai tầng hoặc xây một gác xép nhỏ bên trên. Cổng gạch hay đá đều có gác xép, thậm chí là cổng giả để tăng chiều cao. Tầng áp mái thiết kế phía trên có một tháp dùng làm nơi treo trống, chuông…

Cổng tam quan tứ trụ

Đúng như tên gọi, cổng tứ trụ là loại cổng có bốn trụ. Hai cột giữa cao hơn hai cột bên. Bốn trụ cột được nối với nhau bằng các xà ngang. Các thanh ngang cũng được cách điệu, điêu khắc cẩn thận và dùng để đánh dấu các điểm. Chẳng hạn, chùa Láng có cấu trúc tứ trụ mái cong, tạo cho ba cổng tháp một hình dáng độc đáo, riêng biệt của kiến ​​trúc truyền thống Việt Nam.

Cổng tam quan dạng biến thể

Biến thể của cổng chùa tam quan bằng đá được thấy ở một số ngôi chùa xây thành năm lối đi như chùa Sét ở Hà Nội.

Chất liệu tạo nên cổng tam quan đá

Trước đây, tam quan thường được xây dựng bằng nhiều loại vật liệu như gỗ lâu năm, về sau đôi khi người ta xây dựng tam quan bằng xi măng hoặc đá. Trong đó, cổng làm bằng đá tự nhiên là bền nhất, có thể tồn tại hàng trăm năm và chịu được mọi điều kiện thời tiết khắc nghiệt.

Những năm gần đây, vật liệu xây cổng được ưa chuộng nhất là đá khối tự nhiên màu xanh đậm hoặc xanh rêu. Những viên đá tự nhiên có màu này mang lại cho công trình cổng tam quan đá có tính thẩm mỹ cao đồng thời đảm bảo độ bền và mang lại cho tòa nhà nét cổ điển.

Địa chỉ thiết kế và thi công cổng tam quan đá uy tín

Đá Mỹ Nghệ Ngọc Lâm là đơn vị tư vấn, thiết kế và thi công cổng tam quan bằng đá đẹp được nhiều khách hàng lựa chọn hiện nay. Không chỉ mang tới cho bạn chất lượng tốt nhất mà kèm theo đó là các chính sách dịch vụ cùng ưu đãi hấp dẫn. Những cam kết của Đá Mỹ Nghệ Ngọc Lâm:

• Quá trình thi công, thiết kế được thực hiện bởi đội ngũ thợ giàu kinh nghiệm. Các chi tiết các nét điêu khắc trên đá được thực hiện hoàn toàn thủ công, đảm bảo được độ chính xác, tinh tế và vẫn đảm được “hồn” của cổng tam quan đá.
• Mức giá cạnh tranh cùng cam kết chất lượng không nơi nào có. Bởi Đá Mỹ Nghệ Ngọc Lâm sở hữu cho mình nhiều mỏ đá trữ lượng lớn, không qua bất kỳ đơn vị thi công trung gian nào. Đồng thời, chúng tôi cũng thường xuyên triển khai nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn để tri ân khách hàng.
• Các loại đá mà Đá Mỹ Nghệ Ngọc Lâm sử dụng cho cổng tam quan đều là đá tự nhiên, nói không với đá nhân tạo. Quy trình khai thác đá được thực hiện bằng trang thiết bị máy móc hiện đại, sau khi được khai thác thô sẽ chia thành nhiều kích thước khác nhau để phù hợp với yêu cầu của từng khách hàng.
• Tư vấn, thiết kế và chế tác thi công cổng tam quan đá trên phạm vi toàn quốc, không giới hạn về địa lý. Nghiên cứu và đề ra các phương án tốt nhất cho từng khách hàng, đảm bảo chất lượng công trình và thời gian thi công.
• Không phát sinh bất kỳ một chi phí nào, mọi thủ tục đều được thực hiện bằng văn bản để đảm bảo quyền lợi cho khách hàng. Có hỗ trợ di dời cổng tam quan bằng đá theo yêu cầu của khách hàng.