Theo thống kê của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), trong các loại ung thư, ung thư gan là căn bệnh đứng đầu trong các nguyên nhân gây ung thư ở nam giới và đứng thứ 5 với nữ giới tại Việt Nam. Nguyên nhân và các yếu tố nguy cơ nào sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh? Có các biện pháp nào giúp giảm nguy cơ bị ung thư gan không?
Bệnh ung thư gan
Ung thư gan xảy ra khi các tế bào bình thường ở gan thay đổi và phát triển vượt tầm kiểm soát, tạo thành khối u. Khối u ung thư là khối u ác tính, có thể phát triển và lan sang các cơ quan khác của cơ thể.
Ung thư gan bao gồm ung thư gan nguyên phát (xuất phát từ tế bào gan, phổ biến nhất là ung thư biểu mô tế bào gan) và ung thư gan thứ phát (xuất phát từ tế bào ung thư ở các cơ quan khác di căn đến gan).
Nguyên nhân gây ung thư gan
Ung thư có thể là do rối loạn cấu trúc DNA của nhân tế bào (đột biến) dẫn đến kích hoạt gen sinh ung thư hoặc loại bỏ gen ức chế ung thư. Hiện tại vẫn chưa tìm được nguyên nhân chính xác gây bệnh. Nhưng các yếu tố nguy cơ được nhận định là có thể ảnh hưởng đến sự biến đổi của gen làm tăng khả năng mắc bao gồm tuổi cao, di truyền, lối sống và các tác động từ yếu tố môi trường.
Yếu tố nguy cơ tăng khả năng mắc ung thư gan
Các bệnh lý tại gan
- Xơ gan: Xơ gan là bệnh mãn tính xảy ra khi các tế bào gan bị tổn thương và mô gan được thay thế bằng mô xơ, sẹo. Các mô này làm ảnh hưởng đến khả năng hoạt động của gan. Phần lớn bệnh nhân xơ gan đều có dấu hiệu xơ gan. Xơ gan có thể gây ra bởi nhiều nguyên nhân, phần lớn là do lạm dụng rượu và nhiễm virus viêm gan B, C.
- Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu: Bệnh thường gặp ở người béo phì. Chất béo tích tụ trong gan, gây viêm và tổn thương gan. Đây còn là một trong những nguyên nhân có thể dẫn đến xơ gan, một trong các yếu tố gây ung thư gan.
- Nhiễm virus viêm gan: Nhiễm trùng virus viêm gan B và C trong thời gian dài làm tăng nguy cơ mắc ung thư gan nguyên phát, do những virus này gây tổn thương gan. Viêm gan được đánh giá là một trong những nguy cơ hàng đầu gây ung thư. Viêm gan siêu vi có thể truyền từ người này sang người khác khi tiếp xúc với máu hoặc dịch cơ thể.
- Béo phì:Thừa cân béo phì làm tăng nguy cơ mắc bệnh, do béo phì có thể dẫn đến gan nhiễm mỡ và xơ gan
- Tiểu đường: Người mắc bệnh tiểu đường có nguy cơ mắc ung thư gan cao hơn, do nồng độ insulin cao hoặc do các tổn thương gan do bệnh tiểu đường gây ra
Lối sống kém khoa học
- Ăn thực phẩm có chứa Aflatoxin B1: Đây là chất độc của nấm mốc phát triển trên nông sản bảo quản kém, tác nhân này gây độc cho gan, gây tổn thương các tế bào biểu mô gan, có khả năng gây ung thư.
- Hút thuốc lá: Các chất trong thuốc lá làm tổn thương tế bào gan, hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Uống rượu: Thành phần Ethanol nguyên chất thường có trong rượu tuy không trực tiếp gây viêm và tổn thương gan, tuy nhiên, các sản phẩm tạo ra của quá trình dị hóa rượu như acetaldehyde và các gốc tự do có thể gây tổn thương, hoại tử và chết tế bào gan. Uống nhiều rượu trong thời gian dài sẽ gây xơ gan và đó là nền để gây ra bệnh ung thư tại cơ quan này.
Các yếu tố nguy cơ khác
Bất kỳ ai cũng có nguy cơ mắc ung thư gan, ngay cả khi bạn tự nhận thấy bản thân mình không có khả năng mắc bệnh. Ngoài những yếu tố kể trên, những đối tượng sau có khả năng mắc ung thư gan cao hơn nếu:
- Trên 60 tuổi
- Nam giới, bệnh ung thư biểu mô tế bào gan phổ biến hơn ở nam giới so với nữ giới.
- Có tiền sử thành viên trong gia đình đã từng bị ung thư gan.
Phòng ngừa ung thư gan
Chưa có nghiên cứu nào về cách để ngăn chặn hoàn toàn ung thư gan thế nhưng bạn có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách thay đổi lối sống lành mạnh hơn cũng như ngăn ngừa các bệnh có nguy cơ tiến triển thành ung thư gan:
- Tiêm vắc xin phòng bệnh viêm gan B và xét nghiệm viêm gan C định kỳ, điều trị kịp thời nếu mắc bệnh.
- Luôn thực hiện chế độ dinh dưỡng điều độ, tăng cường rau củ chứa nhiều vitamin, chất xơ; hạn chế dầu mỡ, bia rượu…
- Điều trị sớm các bệnh lý chuyển hóa ở gan như bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, bệnh viêm gan thoái hóa mỡ không do rượu, đái tháo đường,…tránh bệnh tiến triển nghiêm trọng
- Duy trì thói quen sống lành mạnh: Chú ý nghỉ ngơi và vận động ngoài trời với cường độ phù hợp, biết cách kiểm soát cảm xúc, luôn giữ tinh thần lạc quan.
- Tránh xa những chất độc hại, tiềm ẩn nguy cơ ung thư như thực phẩm bị ẩm mốc, nhiễm độc.
- Kiểm tra khám định kỳ sức khỏe 6 tháng/ lần để phát hiện kịp thời nguy cơ mắc bệnh và có hướng điều trị hiệu quả.
Ung thư gan có thể điều trị khỏi hoàn toàn nếu được phát hiện và điều trị sớm vì vậy việc thăm khám sớm tại các cơ sở y tế có chuyên khoa Gan-Mật, giúp bệnh nhân được thăm khám kịp thời và nhận được tư vấn điều trị phù hợp cho từng tình trạng bệnh.
(Tư vấn chuyên môn bài viết Ths.Bs. Đỗ Minh Đại Bệnh viện Đa Khoa Vạn Hạnh)
———————————————————————————————-
? Bệnh viện đa khoa Vạn Hạnh với tiêu chí “Người bệnh trên hết” ⏱⏱ Trên 2️⃣0️⃣ năm kinh nghiệm chữa trị đồng hành cùng bạn bảo vệ sức khỏe: ? Hotline 0️⃣2️⃣8️⃣.3️⃣8️⃣6️⃣3️⃣.2️⃣5️⃣5️⃣3️⃣ ? Website benhvienvanhanh.vn ? Địa chỉ: 781/B1-B3-B5 Lê Hồng Phong, Phường 12, Quận 10, Hồ Chí Minh
