Thiên nhiên Việt Nam luôn mang trong mình những vẻ đẹp kỳ vĩ, khiến du khách từ khắp nơi trên thế giới phải trầm trồ thán phục. Trong đó, Hang Sơn Đoòng - hang động tự nhiên lớn nhất thế giới, là một trong những kỳ quan thiên nhiên nổi tiếng nhất của Việt Nam. Khám phá hang Sơn Đoòng là một trải nghiệm vô cùng khó quên. Du khách sẽ được chiêm ngưỡng những khối thạch nhũ, măng đá khổng lồ, trải nghiệm bơi trong hang,… đặc biệt là thách thức vượt qua Bức tường Việt Nam 90m đầy ấn tượng.
Lịch sử phát hiện và khám phá Hang Sơn Đoòng
Hang Sơn Đoòng được phát hiện bởi một người dân địa phương tên Hồ Khanh. Trước đây, ông sinh sống chủ yếu bằng việc vào rừng bẫy thú và khai thác gỗ. Tuy nhiên, với thu nhập ít ỏi, đời sống của ông cũng không mấy ổn định. Năm 1990, khi vào rừng để tìm trầm hương, thì một cơn giông kéo đến, ông Khanh nhanh chóng tìm chỗ trú mưa thì phát hiện ra một vòm hang đá. Khi lại gần, ông nhìn thấy những đám sương mù dày đặc thổi ra từ cửa hang và nghe thấy tiếng nước chảy xiết từ bên trong. Tuy nhiên, ông cũng không đi sâu thêm mà quay trở về nhà. Sau đó, ông cũng không còn nhớ vị trí của hang động này nữa.
Mãi đến năm 2007, hai thành viên dẫn đầu Đội thám hiểm hang động Anh - Việt là ông Howard Limbert và bà Deb Limbert đến Phong Nha để khảo sát các hang động trong khu vực. Ông đã dựa vào việc phân tích địa hình và hệ thống các dòng sông, suối để dự đoán về khả năng có một hang động rất lớn ở sau Hang Én nhưng lại không tìm thấy vị trí cửa hang.
Khi trò chuyện với ông Hồ Khanh, ông Howard và bà Deb vô cùng bất ngờ khi nghe ông Khanh kể về những đặc điểm của hang động mà ông đã tình cờ gặp vào năm 1990. Ông bà đã thuyết phục ông Khanh nhớ lại vị trí và lối đi đến cửa hang này. Bản thân ông Khanh cũng đã cố gắng tìm kiếm cửa hang sau cuộc nói chuyện đó. Tuy nhiên, đến năm 2008, cũng trong một chuyến đi vào rừng, ông Hồ Khanh đã tìm thấy cửa hang. Ông đã ghi nhớ đường đi trong đầu và dùng vị trí của các ngọn núi để đánh dấu vị trí, trước khi quay về liên lạc với đội thám hiểm.
Ngày 07/04/2009, cùng với trường đại học Khoa học Tự nhiên thuộc đại học Quốc gia Hà Nội, ông Howard đã thành lập một nhóm thám hiểm để khảo sát hang động này. Ông Hồ Khanh cũng cùng đồng hành trong chuyến đi này. Peter MacNab - một thành viên của nhóm chính là người đặt chân vào hang động đầu tiên. Do những lần trước đây không có sự hỗ trợ của thiết bị cũng như các chuyên gia, ông Hồ Khanh cũng chưa một lần tiến vào bên trong hang. Vì vậy, chuyến đi này cũng là lần đầu ông Khanh đi vào hang.
Ông Hồ Khanh đã cùng các thành viên đặt tên cho hang động này là Hang Sơn Đoòng. Trong đó, “Sơn” là núi, “Đoòng” là tên của một thung lũng nằm ở xã Sơn Trạch, huyện Bố Trạch, tỉnh Quảng Bình. Thung lũng này có dòng suối Rào Thương chảy qua, và là nơi sinh sống của người Bru Vân Kiều.
Quá trình đo đạc và khảo sát hang động
Tuy nhiên, trong chuyến đi lần này, cả đoàn đã không thể tiếp tục hành trình vì phải dừng lại ở một bức tường đá lớn do không có các dụng cụ cần thiết. Họ buộc phải trở ra bằng lối đi cũ. Đoàn thám hiểm đã thực hiện đo đạc bằng các thiết bị laze.
Tháng 3 năm sau, cùng với sự chuẩn bị kỹ lưỡng hơn với các thiết bị chuyên dụng, cả đoàn thám hiểm do ông Howard dẫn đầy đã quay trở lại để vượt qua bức tường. Bức tường sau này đã được đặt tên là Bức tường Việt Nam. Sau khi đã vượt qua bức tường, cả đoàn di chuyển thêm 600m để ra đến cửa hang.
Trong chuyến thám hiểm còn có sự tham gia của hãng truyền hình National Geographic TV để quay lại cảnh khám phá và đo đạc hang. Đoàn thám hiểm đã xác định được thể tích của hang là 38.5 triệu m3. Con số này lớn gấp 5 lần con số 9.5 triệu m3 của hang Deer ở Malaysia (vào thời điểm đó, đây được công nhận là hang động lớn nhất thế giới). Do đó, Hang Sơn Đoòng đã xuất hiện trên bộ phim tài liệu “The World’s Biggest Cave” và được National Geographic TV công bố là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.
Chưa dừng lại ở đó, ông Howard đã cùng một đội chuyên gia lặn nổi tiếng thế giới tiến hành một cuộc thám hiểm dòng sông ngầm bên trong hang vào ngày 31/03/2019. Các chuyên gia cho rằng rất có thể các dòng sông này nối liền với Hang Thung. Sau một thời gian khảo sát, ở độ sâu 90m, các chuyên gia đã tìm thấy một lối đi ngầm. Tuy nhiên, chuyến đi đã dừng lại vì không có các thiết bị lặn phục vụ ở độ sâu quá lớn. Các chuyên gia cho rằng, nếu đoạn hang này có liên kết với Hang Thung, rất có khả năng Hang Sơn Đoòng sẽ tăng thêm 1,6 triệu m3 thể tích. Trong thời gian tới, có thể các cuộc thám hiểm sẽ được tiến hành.
Những đặc điểm độc đáo của Hang Sơn Đoòng
Kích thước hang động khổng lồ
Với chiều dài gần 9km và thể tích lên đến 38.5 triệu m3, Hang Sơn Đoòng được công nhận là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới, lớn gấp 5 lần Hang Deer ở Malaysia. Trước đây, hang này được ghi nhận là hang động lớn nhất thế giới với thể tích 9.5 triệu m3. Trong hang có những khoảng rộng có thể chứa tòa nhà cao hơn 40 tầng và chứa được chiếc máy bay Boeing 747.
Hệ thống thạch nhũ, nhũ đá độc đáo
Với thể tích khổng lồ, không ngạc nhiên khi trong hang cũng có một cột thạch nhũ cao nhất thế giới. Cột thạch nhũ được đặt tên là Hope and Vision. Vào năm 2009, trong chuyến khảo sát Hang Sơn Đoòng, nhóm khảo sát đã đo được chiều cao của cột thạch nhũ này là hơn 80m, cao hơn 10m so với cột thạch nhũ tại hang Zhi Jin Cave ở Trung Quốc. Đây là khối thạch nhũ được Guinness ghi nhận là cột cao nhất thế giới, với chiều cao 70m.
Ngọc động
Bên trong hang còn có những ngọc hang động độc đáo. Đây là những viên đá canxi có nhiều hình dạng khác nhau. Kích thước của chúng cũng rất đa dạng, có viên to cỡ quá bóng chày. Những ngọc động nằm gần khu vực có nước chảy qua sẽ có bề mặt trơn nhẵn, ngược lại, những ngọc động nằm ở khu vực khô sẽ có bề mặt xù xì, thô ráp. Tuy nhiên, dù là ở khu vực nào, khi chiếu đèn pin đội đầu lên, chúng đều trông rất đẹp mắt. Vì chỉ là những viên canxi thông thường và không có bất kỳ giá trị gì về mặt thương mại, du khách không được phép chạm vào hoặc mang về. Thêm vào đó, nếu tiếp xúc với ánh mặt trời, những ngọc động này sẽ trở thành màu đen và mất đi vẻ đẹp vốn có.
Măng đá lớn nhất thế giới - Hand of Dog
Nằm giữa Hope and Vision và Hố Sụt 1, măng đá Hand of Dog có chiều cao khoảng 60m. Măng đá được một lượng Canxi cacbonat chảy xuống trong một thời gian dài ở khu vực vòm hang có chiều cao gần 100m.
Bức tường Việt Nam
Được biết đến là một bức tường canxi khổng lồ, muốn vượt qua bức tường này, du khách sẽ cần sự hỗ trợ của các thiết bị chuyên dụng và sự hướng dẫn của các chuyên gia để đảm bảo an toàn. Bức tường tường cao 90m với 25m thẳng đứng và 65m dốc 45 độ. Sai khi chinh phục thành công bức tường, cả đoàn sẽ cần di chuyển khoảng 500m để ra đến cửa hang.
Khu rừng nguyên sinh bên trong hang
Tại Hố Sụt 2 có một cánh rừng nguyên sinh nằm ngay bên trong hang với độ sâu khoảng 200m. Vào năm 2009, trong quá trình khám phá hang Sơn Đoòng, các chuyên gia nghĩ rằng họ đã đến được cửa hang, tuy nhiên, sau khi khảo sát, họ nhanh chóng nhận ra bản thân vẫn còn đang ở bên trong hang động. Nhờ vào ánh sáng mặt trời chiếu xuyên qua miệng hố sụt, tạo ra điều kiện quang hợp thuận lợi cho các loài sinh vật, tạo ra một thảm thực vật xanh mát. Đặc biệt là các cây dương xỉ mọc hai bên lối đi, khiến nơi đây trông giống như lối vào khu vườn cổ tích.
Hành lang hóa thạch
Đây là nơi còn ghi lại dấu vết của những vỏ ốc, vỏ sò, xương cá, hóa thạch từ nhiều năm trước. Nơi đây đã từng là vùng trũng và là đại dương, nên qua quá trình thay đổi của trái đất, các loài động vật chết đi, để lại xương, vỏ,… lâu ngày trở thành những lớp đá trầm tích. Nếu không trở thành đá do bị nén lại, thì chúng sẽ bị khoáng hóa và trở thành hóa thạch. Trong quá trình chảy trong hang, các dòng sông ngầm đã bào mòn các lớp đá, làm lộ ra những hóa thạch này trên các lối đi.
Động vật và thực vật bên trong Hang Sơn Đoòng
Với một hệ sinh thái khép kín và hội tụ đầy đủ các điều kiện sống thuận lợi: khí hậu, ánh sáng, độ ẩm, nguồn thức ăn, nước uống,… trong Hang Sơn Đoòng có đa dạng các loài động, thực vật, từ côn trùng, chim, khỉ, các loài cá, tôm có cơ thể trong suốt.
Các loại động vật
Trong điều kiện thiếu ánh sáng mặt trời, các loại động vật trong Hang Sơn Đoòng đã thích nghi với điều kiện sống. Mắt của chúng bị tiêu biến và cơ thể trở thành trong suốt. Ngoài ra, trong hang cũng phát hiện 7 loài động vật mới gồm các loài cá, rệp, cuốn chiếu, nhện, bọ cạp, tắc kè đá,… Gần Hố Sụt 2, nơi có cánh rừng nguyên sinh cũng ghi nhận sự sinh sống của các loài động vật, bao gồm: sóc bay, rắn, khỉ,… Thêm vào đó, vào tháng 06/2023, các nhà khoa học đã công bố sự đa dạng của các loại động vật chân khớp có trong hang với 80 loài. Đồng thời, chúng cũng có nhiều đặc điểm khác biệt so với các hang động khác: màu sắc cơ thể nhạt hơn, kích thước chân bò dài hơn,…
203 loài côn trùng cũng được ghi nhận với 144 loài bướm, góp phần tăng cường sự đa dạng của các loài bướm ở Vườn Quốc gia Phong Nha - Kẻ Bàng lên 271 loài. Một số loại động vật đặc trưng của Hang Sơn Đoòng bao gồm châu chấu lạc đà và một số loài cánh cứng. Tại đay cũng ghi nhận họ bướm ruồi là loài bướm đặc hữu của Việt Nam.
Các loài thực vật
Hơn 200 loài thực vật đã được ghi nhận tại Hang Sơn Đoòng. Tại những hố sụt có ánh sáng mặt trời chiếu vào, tuy nhiên, vì kích thước hẹp, nên lượng nắng đổ vào không quá nhiều, các loài thân thảo, bì sinh, rêu và một số dây leo sinh sống, thêm vào đó là một số loài cây bụi, rêu, tảo và dương xỉ, bồng bồng, Bọ mắm, Môn thục, Tiêu rừng, Ráy leo,… Tại Hố Sụt 2 là một cánh rừng nguyên sinh rộng lớn, có nhiều cây thân gỗ cao.
Ý nghĩa của Hang Sơn Đoòng
Giá trị khoa học
Hang Sơn Đoòng là một hiện tượng địa chất độc đáo, được hình thành cách đây hàng triệu năm do sự kết hợp của các yếu tố địa chất, khí hậu và sinh học. Hang có kích thước khổng lồ và là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới. Bên trong hang có hệ thống thạch nhũ, măng đá vô cùng đa dạng và độc đáo, với kích thước khổng lồ.
Hang Sơn Đoòng còn là một kho báu khoa học quý giá, cung cấp cho các nhà khoa học những hiểu biết mới về quá trình hình thành và phát triển của địa chất, khí hậu và sinh học. Hang cũng là một địa điểm lý tưởng để nghiên cứu về hệ sinh thái hang động, đặc biệt là các loài sinh vật đặc hữu.
Giá trị du lịch và kinh tế
Hang Sơn Đoòng là một nguồn tài nguyên du lịch quý giá, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Từ khi tour Thám hiểm Sơn Đoòng được đưa vào khai thác và vận hành đã mang lại việc làm cho 125 người dân trong suốt 8 tháng tour diễn ra. Thu nhập bình quân từ 8 đến 12 triệu/ tháng. Ngoài ra, Hang Sơn Đoòng còn góp phần quảng bá hình ảnh du lịch Việt Nam ra thế giới, thu hút thêm nhiều du khách quốc tế đến Quảng Bình nói riêng và Việt Nam nói chung.
Kỷ lục thế giới và truyền thông
- Năm 2013, tổ chức kỷ lục thế giới Guinness ghi nhận Hang Sơn Đoòng là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới.
- Năm 2015, tổ chức kỷ lục thế giới Guinness ghi nhận Hang Sơn Đoòng là hang động tự nhiên lớn nhất thế giới về thể tích (38,5 triệu m3).
- Năm 2014, The New York Times bình chọn Hang Sơn Đoòng là 1 trong 52 điểm du lịch hấp dẫn nhất thế giới.
- Năm 2015, chương trình Good Morning America của đài ABC News phát sóng trực tiếp trong Hang Sơn Đoòng.
- Cùng năm này, 360 ảnh về Hang Sơn Đoòng được chụp rõ nét kèm âm thanh trong hang.
- Năm 2019, Hang Sơn Đoòng được chọn làm nơi quay video ca nhạc Alone Pt.II của nghệ sĩ Alan Walker.
- Năm 2020, tờ Business Insider vinh danh Hang Sơn Đoòng là một trong 20 kỳ quan thiên nhiên phá vỡ kỷ lục tự nhiên.
- Năm 2021, National Geographic đăng tải bộ ảnh Sơn Đoòng 360, trở thành tour du lịch thực tế ảo gây ấn tượng trong thời gian đại dịch.
- Tháng 04/2022, Hang Sơn Đoòng được Google Doodle tôn vinh trên trang tìm kiếm Google ở 18 nước.
- Gần đây nhất, ngày 26 tháng 11 năm 2023, trong tập 6 Planet Earth III - Extreme, Hang Sơn Đoòng đã xuất hiện đầy kỳ vỹ và tự hào.
Cách tham gia Tour thám hiểm Hang Sơn Đoòng
Oxalis Adventure là công ty duy nhất được cấp phép khai thác tour thám hiểm đến Hang Sơn Đoòng. Đây là tour thám hiểm có độ khó cao, đòi hỏi thể lực, sức khỏe và kinh nghiệm, du khách từ 18 - 70 tuổi. Tour Thám hiểm Sơn Đoòng có chi phí là 72,000,000 VND (US$3000)/ mỗi du khách, bao gồm thuế VAT, phí tham quan và phí dịch vụ môi trường rừng (US$600), phí quản lý và phí giám sát của vườn quốc gia (US$20). Giá tour đã bao gồm các dịch vụ trọn gói như sau: đón tiễn tại sân bay/nhà ga Đồng Hới, đội phục vụ (1 chuyên gia hang động, 1 hướng dẫn viên, 6 trợ lý an toàn, 2 đầu bếp, 17 porter), ăn uống, 2 đêm nghỉ ngơi ở khách sạn, trang thiết bị an toàn, bảo hiểm du lịch.
Nếu bạn có nhu cầu đặt tour hoặc cần thêm thông tin, vui lòng liên hệ:
- Website: https://oxalisadventure.com/
- Email: [email protected]
- Hotline: +84-919900357
- Fanpage: https://www.facebook.com/OxalisAdventure
Lịch trình Tour Thám hiểm Sơn Đoòng 6 ngày 5 đêm
Ngày 1: Phổ biến an toàn - Phong Nha
Ngày 2: Bản Đoòng - Hang Én
Ngày 3: Cửa hang - Khu cắm trại Hố Sụt 1
Ngày 4: Vườn Địa Đàng - Khu cắm trại số 2
Ngày 5: Bức Tường Việt Nam - Cửa ra - Chày Lập Farmstay
Ngày 6: Chày Lập Farmstay - Đồng Hới
Những nỗ lực bảo tồn Hang Sơn Đoòng
Là đơn vị duy nhất được cấp phép khai thác các tour du lịch mạo hiểm đến Hang Sơn Đoòng, Oxalis Adventure đã nỗ lực tiến hành các giải pháp và tuân thủ các quy định để bảo vệ môi trường và bảo tồn hệ sinh thái trong hang động, góp phần nâng cao ý thức của cộng đồng về vấn đề gìn giữ các tài nguyên thiên nhiên:
- Tour du lịch được khai thác từ tháng 1 đến tháng 8 hàng năm, vì lý do thời tiết và để hang có thời gian “tự phục hồi” hệ sinh thái.
- Mỗi năm chỉ có 1000 khách được tham gia tour để đảm bảo vấn đề an toàn và hạn chế tác động đến hang động.
- Quá trình trekking luôn đi theo lối đi đã được đánh dấu, tránh tác động đến nền hang.
- Thay thế nước đóng chai bằng máy lọc nước, sử dụng túi được phân hủy sinh học được làm từ bột ngô
- Không xây dựng cơ sở hạ tầng trong hang, những gì được mang vào hang, vào rừng đều được mang ra.
- Sử dụng nhà vệ sinh ủ phân vi sinh Oxalis Composting Toilets để không ảnh hưởng đến các mạch nước xung quanh.
Hang Sơn Đoòng là một kỳ quan thiên nhiên tuyệt đẹp, là niềm tự hào của đất nước Việt Nam. Đây còn là một kiệt tác của tạo hóa, là một món quà vô giá mà thiên nhiên đã ban tặng cho con người. Hang động này không chỉ là một điểm đến du lịch hấp dẫn, mà còn là một nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá cần được bảo tồn và phát huy. Để bảo tồn hang Sơn Đoòng và phát triển du lịch bền vững, cần có sự chung tay của chính quyền, cộng đồng địa phương và du khách.
